Sobibor

Vroeg in de ochtend van zaterdag 11 mei troffen de deelnemers aan de herdenkingsreis van 2019 elkaar bij de gate voor de KLM-vlucht naar Warschau. Voor degenen die elkaar nog niet eerder hadden ontmoet was het een moment van kennismaking. Zoals ieder jaar was er ook op deze vlucht belangstelling van het KLM-cabine personeel voor onze groep. Wat gingen wij in Polen doen, was de vraag. Voor veel van de deelnemers aan de reis was het antwoord op deze vraag lastig en moeilijk voorstelbaar. We gingen immers naar Sobibor om er de door de Nazi’s vermoorde familie te herdenken.

Polin museum
Na een korte busrit brachten we een bezoek aan het prachtige Polin museum (https://www.polin.pl/en). Hoewel ik er nu al een paar keer ben geweest valt er iedere keer weer iets nieuws te ontdekken. Zo viel bijvoorbeeld deze keer op dat het museum er alles aan doet om een eerlijk verhaal te vertellen over de gebeurtenissen in Polen tijdens WOII. S ‘avonds schoven we tevreden aan voor een Poolse maaltijd in Lublin. Over en weer werden de ervaringen uitgewisseld. De reden waarom men was meegekomen op de reis. De verwachtingen van de volgende dag…

Replica synagoge in Polin museum

Wlodawa
Zondag vertrok de bus met onze vaste chauffeur naar Wlodawa voor een bezoek aan de gerestaureerde synagoge.

Na een uur vervolgde we onze reis naar Sobibor. Samen met Maarten, de vertrekkend voorzitter, vertelde ik over Sobibor. Over het leven in het kamp, de opstand en het lot van de meesten direct na aankomst in het vernietigingskamp. Dit jaar hebben we hierbij voor het eerst dankbaar gebruik gemaakt van het onderzoek van Selma Leydesdorff en van Marek Bem. Na de herdenking, de opluchting was er tijd voor ontspanning en een joodse maaltijd in Chelm.

Oorlogservaringen delen met leerlingen

Maandag 12 mei vertrokken we opnieuw naar Wlodawa. Bij het sportveld in Wlodawa vertelden we over de Poolse Joden. Met behulp van getuigenissen die door de leerlingen van het ‘XXIX liceum Ogolnoksztalcace’ uit Lublin werden voorgelezen kregen we een beeld van wat er zich in Wlodawa in 1941 en 1942 heeft afgespeeld. Met een tussenstop in Orchewek vervolgden we onze reis opnieuw naar Sobibor. Na de herdenking vertelde Loek aan de leerlingen over zijn eigen oorlogservaringen. Hij was als baby door een tienermeisje meegenomen terwijl de rest van zijn familie niet lang erna in Sobibor is vermoord.  Ten minste dat vermoedt Loek, want helemaal zeker weten doet hij het niet. Zijn verhaal maakte een enorme indruk op de leerlingen. Op de laatste dag bezocht de groep het ‘Jewish Historic Institute’ in Warschau. Daar konden we kennismaken met het wereldberoemde Ringelblum Archief http://www.jhi.pl/en. Met het archief wilden Emanuel Ringelblum en zijn medestanders de wereld vertellen over wat er in Polen tijdens WOII was gebeurd. Ook wij willen als Stichting Sobibor blijven vertellen over de Holocaust. Daarmee was het bezoek aan het archief een mooie afsluiting van de herdenkingsreis van 2019. Opgelucht en tevreden vlogen we ’s avonds terug naar Amsterdam.

Petra van den Boomgaard,
Bestuurslid Stichting Sobibor