All Posts By

Bernolf Kramer

80 jaar herdenking opstand Sobibor: We moeten blijven vertellen

By Nieuws

Op 14 oktober 1943, 80 jaar geleden, vond een daad van moed en verzet plaats die de geschiedenis zou ingaan als de opstand in Sobibor. Deze gebeurtenis, waarbij gevangenen in het Duitse vernietigingskamp Sobibor in opstand kwamen tegen hun onderdrukkers, wordt jaarlijks herdacht. Dit jaar was er niet alleen een intieme herdenking op 14 oktober, maar ook een internationale herdenking op 12 oktober, waarbij demissionair premier Rutte en demissionair staatssecretaris Van Ooijen aanwezig waren.

Een Krachtige Boodschap van demissionair Premier Rutte

Tijdens de internationale herdenking sprak demissionair premier Rutte met diepe emotie over het belang van herdenken en het eren van degenen die in 1943 in opstand kwamen en degenen die in Sobibor werden vermoord. Hij citeerde de Joodse traditie: “Moge hun nagedachtenis tot zegen zijn. Mogen ze nooit vergeten worden, zoals hun moordenaars van plan waren.” Met deze woorden benadrukte hij de blijvende herinnering aan de slachtoffers en de kracht van het verzet.

Premier Rutte voegde eraan toe dat de aanwezigheid bij deze herdenking een duidelijke boodschap is: het kwaad zal niet zegevieren. Door samen te komen, de namen van de slachtoffers te noemen en hun verhalen te vertellen, herinneren we onszelf eraan hoe belangrijk het is om waakzaam te zijn, juist in het heden. We moeten opstaan tegen antisemitisme en andere vormen van uitsluiting, tegen onderdrukking en opkomen voor vrijheid, mededogen en menselijkheid.

Het voorbeeld van Jules Schelvis, Ursula Stern en Selma Engel-Wijnberg toont ons de weg. We moeten blijven vertellen, zodat de gruwelen van Sobibor nooit vergeten worden.

 

Een Belangrijke Ontwikkeling: Reconstructie van het Kampterrein

Een andere gedenkwaardige gebeurtenis in de herdenking van de Sobibor Opstand is de afronding van de reconstructie van het kampterrein. Dankzij intensief archeologisch onderzoek is het gelukt om de plattegrond van het kamp te reconstrueren, waarbij oa de locatie van de gaskamers is gevonden. Deze reconstructie werpt nieuw licht op de gruwelijke geschiedenis van Sobibor en helpt om het verhaal completer te vertellen.

 

Sjiwwe voor Sobibor

Tegelijkertijd met de herdenking in Sobibor vond in Herinneringscentrum Kamp Westerbork ook een herdenkingsbijeenkomst plaats. Journalist Rosanne Kropman presenteerde haar nieuwe boek over Sobibor en jongeren van Roestvrij theater speelden de voorstelling Sjiwwe voor Sobibor. In samenwerking met Roestvrij theater, Theater Na de Dam en Stichting Sobibor ontwikkelde het Herinneringscentrum Kamp Westerbork de voorstellingenreeks Sjiwwe voor Sobibor. Deze nieuwe manier van herdenken werd vanaf het voorjaar van 2023 op het voormalige kampterrein en andere locaties gespeeld. In het kader van de herdenking van de opstand werd de voorstelling opnieuw opgevoerd.

Het Donkerste Donker: Verhalen van Menselijke Destructie

Een ander belangrijk aspect van de 80e herdenking is de publicatie van het boek ‘Het Donkerste Donker’ door Rosanne Kropman. Dit boek graaft diep in de verhalen van menselijke destructie in het Duitse vernietigingskamp Sobibor in het bezette Polen. Het boek biedt een onmisbare inzage in de persoonlijke ervaringen van enkele slachtoffers en overlevenden, waardoor we hun verhalen kunnen blijven vertellen en herinneren.

Een Intieme Herdenking op 14 Oktober

Op 14 oktober, precies 80 jaar na de opstand, vond een intieme herdenking plaats in Sobibor. Nabestaanden van overlevenden en slachtoffers, samen met Stichting Sobibor, de Nederlandse ambassadeur in Polen, Bildungswerk Stanisław Hantz e.V., de staatsmusea Majdanek en Sobibor en scholieren uit Nederland, Polen, Duitsland en Oostenrijk verzamelden zich op de historische grond.

Op de plek waar de opstand begon, werden ontroerende toespraken gehouden door Tagan Engel, kleindochter van Sobibor overlevenden Selma Engel-Wijnberg en Chaim Engel, en Rena Smith-Blatt, dochter van Thomas Toivi Blatt.

Vervolgens verplaatste de herdenking zich via de herdenkingslaan naar de plek waar de massagraven liggen. Hier werd een Kadisj uitgesproken en werden de namen van de slachtoffers van Sobibor voorgelezen. De herdenking eindigde met een ontroerend muziekstuk.

De deelnemers bezochten ook de laan met de gedenkstenen, waar Jetje Manheim, voormalig voorzitter van de Stichting Sobibor, en Steffen Hänschen, lid van Bildungswerk Stanisław Hantz, spraken over de betekenis van deze stenen en de bijzondere geschiedenis van hun plaatsing. Naomi Koster vertelde bij de steen voor Manfred Levie over het leven van haar oom.

De herdenking van de opstand in Sobibor is niet alleen een eerbetoon aan degenen die het ondenkbare hebben meegemaakt, maar ook een verplichting om hun verhalen door te geven aan toekomstige generaties. Het is een herinnering aan de verschrikkingen van het verleden en een oproep tot waakzaamheid in het heden, zodat we nooit vergeten en altijd blijven opkomen voor vrijheid en menselijkheid. Samen staan we sterk tegen het kwaad.

De NOS maakte een prachtige reportage van de herdenking van de opstand in zowel Sobibor als bij herinneringscentrum Kamp Westerbork.

Kijk hier naar de reportage

Sobibor in het nieuws in oktober 2023 (overzicht)

Gallery Plugin

Sobibor in het nieuws, oktober 2023

By Nieuws

Let op: sommige artikelen zitten achter een betaalmuur. Hier kunnen wij als stichting helaas niets aan veranderen.

NPO
Reportage herdenking Sobibor en in kamp Westerbork

NOS
80 jaar na opstand in kamp Sobibor blijkt welke rol ‘Nederlandse kapitein’ speelde

NOS Nieuws
Rutte: “herdenking opstand Sobibo tegen tragische en alarmerende achtergrond

Rijksoverheid
Toespraak minister-president Rutte in Sobibor (Engelstalig)

Trouw
Het leek onmogelijk, toch was er in kamp Sobibor een opstand. Rosanne Kropman schreef er een boek over

RTL nieuws
‘Mysterieuze kapitein die opstand Sobibor plande was Nederlander Jozeph Jacobs’

Volkskrant
Tachtig jaar nadat de laatste trein naar Sobibor reed is het vernietigingskamp gereconstrueerd

De Telegraaf
Boek over vernietigingskamp Sobibor: ‘Dat de meeste mensen deugen, gaat er bij mij niet in’

NRC
Lang bleef de dapper zwijgende kapitein van Sobibor anoniem, tot nu

Reformatorisch Dagblad
Sophie overleefde Sobibor, en veel andere gruwelen

Dagblad van het Noorden
Herdenking van opstand in vernietigingskamp Sobibor: ,,Verhalen vertellen, samen stil zijn en rouwen in verbinding met elkaar”

Het Parool
Amsterdammer Jozeph Jacobs bereidde een ontsnapping uit Sobibor voor: ‘Toen het plan verraden was, waren de nazi’s des duivels’

De Limburger
Boek van Nederlandse journalist over kamp Sobibor: ‘Belangrijke boodschap dat wij als mensen hiertoe in staat zijn’

RTV Drenthe
Tachtig jaar na de opstand in Sobibor: ‘Als je wil dat het nooit meer gebeurt moeten we daar samen voor zorgen’

Tachtig jaar na de opstand in Sobibor, als je wil dat het nooit meer gebeurt moeten we daar samen voor zorgen

NPO Radio1
2023-10-12-bijzondere-herdenking-sobibor

RTV Drenthe
Kamp Westerbork staat stil bij de opstand van Sobibor

NU.nl
Waarom was de opstand in Sobibór, 80 jaar geleden, zo bijzonder?

Nederlands Dagblad
Wie was ‘de muze van Sobibor’? Tachtig jaar geleden kwam dat vernietigingskamp in opstand

 

 

Resultaten belevingsonderzoek jongerenconferentie Sobibor

By Nieuws
Zeer indrukwekkend en het blijft zeker levenslang bij mij hangen. Ik draag het iedere dag een beetje met mij mee.
In opdracht van Stichting Sobibor, heeft Motivaction International B.V. een belevingsonderzoek uitgevoerd onder deelnemers aan de jongerenconferentie over Sobibor in Polen. De algemene organisatie van de jongerenconferentie is in handen van de organisatie voor Pools-Duitse verzoening en vanuit Nederland zijn de provincie Gelderland en de Stichting Sobibor betrokken. Sinds 2013 hebben ongeveer 150 jongeren deelgenomen aan deze conferentie. 
Op 6 oktober 2023 presenteerde Stichting Sobibor in het Huis der provincie Gederland de resultaten aan de oud-deelnemers.
De eerste jongerenconferentie vond plaats voorafgaand aan de Sobiborherdenking in 2013, toen we herdachten dat de opstand in Sobibor 70 jaar eerder had plaatsgevonden. Nu, 10 jaar later, is Stichting Sobibor benieuwd in hoeverre deze reis (blijvende) impact heeft gemaakt op het leven van deelnemers en hun gedrag en opinie ten aanzien van discriminatie en uitsluiting.
Hieronder de belangrijkste conclusies.
Ervaring reis
Deelnemers zijn erg positief over hun deelname aan de internationale jongerenconferentie over Sobibor, en zijn dankbaar voor de ervaring die zij hebben opgedaan door hun deelname. Bijna iedereen zou de reis aanraden aan andere scholieren/scholen. Het maakt een grote indruk om de locaties met eigen ogen te zien, in combinatie met de heftige verhalen die erbij horen. De reis is een ingrijpende ervaring, de voorbereiding van de reis vanuit Stichting Sobibor en de nazorg waren voor een meerderheid van de deelnemers (heel) belangrijk voor hoe zij de reis hebben ervaren.
Wat is bijgebleven
De reis naar Polen heeft deelnemers (zeer) veel kennis opgeleverd over de Holocaust, Sobibor en Majdanek. Voor de meesten heeft het bezoek aan Sobibor en Majdanek meer invloed gehad op hun beeld van de Holocaust dan het onderwijs op school. Vrijwel alle deelnemers vonden het (enigszins) leerzaam, belangrijk én verhelderend om de Holocaust en uitsluiting te bespreken met jongeren uit andere landen. Een kwart van de deelnemers noemt de gesprekken met andere deelnemers aan de reis indrukwekkend.
Impact reis op dagelijks leven
Meer dan de helft van de deelnemers maakt zich (zeer) veel zorgen over de uitsluiting van (groepen) mensen in de huidige samenleving.
Het gaat dan vooral om zorgen om uitsluiting op basis van etniciteit, maar ook om uitsluiting op basis van seksuele oriëntatie, sociaal economische achtergrond en gender.
Impact reis op kijk op thema’s als uitsluiting
Circa vier op de tien deelnemers geven aan dat de reis naar Sobibor en Majdanek (zeer)  veel invloed heeft gehad op hoe zij nu denken over uitsluiting van (groepen) mensen. Ook heeft de reis enige impact op het gedrag van deelnemers als zij uitsluiting in hun omgeving zien gebeuren.
De middag werd afgesloten met een korte versie van de voorstelling ‘Een botsing met het verleden’ door De vlammende eend. Een bewerking van het boek De man die geen hekel had aan Joden van schrijfster Chaja Polak. Na de voorstelling volgde een vraaggesprek met Chaja Polak.
 
“Ik ging op reis als een meisje en kwam terug als een vrouw.”
Sophia Engelsman-Huisman

Sophia Engelsman-Huisman (1926-2023)

By Nieuws

Sophia Engelsman-HuismanOp 14 mei 2023 is in alle stilte in Herzliya, Israël, Sophia Engelsman-Huisman overleden. Zij is 97 jaar geworden. Sophia Engelsman-Huisman was één van de 18 Nederlandse overlevenden van het vernietigingskamp Sobibor. En (vermoedelijk) de laatste overlevende van de 34313 uit Westerbork  naar Sobibor gedeporteerde Joden.

Op 26 februari 1943 werd Sophia tijdens de razzia van het Joods ziekenhuis ‘Megon Hatsedek’ in Rotterdam opgepakt en werd Sophia Huisman doorgestuurd naar het doorgangskamp Westerbork. Deportatie naar Sobibor volgde op 10 maart 1943. Dertien vrouwen van dit tweede transport hebben de oorlog overleefd.

Sophia werd in Sobibor als ‘Arbeitsjude’ geselecteerd en kwam via de kampen Majdanek en Lublin-Alter Flughafen als dwangarbeider in de marmeladefabriek van Milejow. Hier overleefde ze Aktion Erntefest, de massamoord op 3 en 4 november 1943 op meer dan 43.000 Joden, na de opstanden in Sobibor en Treblinka. De Duitsers vergaten kamp Mileov.

Vervolgens werd ze naar Trawniki overgebracht, waar ze gedwongen werd om het uitgemoorde kamp schoon te maken, gouden tanden en kiezen bij de doodgeschoten Joden te trekken en de doden te verbranden.

Vanwege het naderende Rode Leger ging ze via het concentratiekamp Majdanek te voet naar Auschwitz, waar ze nummer 13879 werd. In Auschwitz werkte is het Scheissekommando, wat betekende dat ze alle poep in het kamp moest opruimen.  Vervolgens werd ze naar Bergen-Belsen, waar ze Anne Frank ontmoette, aldus een getuigenis uit 1966 bij Yad Vashem.

Op 8 mei werd Sophia in Theresienstadt bevrijd door het Rode Leger en door de Fransen snel over de demarcatielijn in veiligheid gebracht. Ze was doodziek door vlektyfus en woog nog 37 kilo.

Via de Batafabrieken in Best keerde ze terug naar Rotterdam, waar ze bij haar oom Jo, een broer van haar vader en zijn vrouw ging wonen. In Rotterdam leerde ze de student Jaap Engelsman kennen, die in onderduik de oorlog had overleefd. Ze kregen een relatie, die eindigde toen Jaap plotseling verdween omdat ze zich had gemeld bij de Haganah, een zionistisch-joodse paramilitaire organisatie. Deze werd in 1948 opgeheven, waarna Jaap in Jeruzalem ging studeren.

In augustus 1949 vertrok Sophia via Marseille naar Israël met het schip de Galilah. Op 29 augustus 1949 arriveerde ze in Haifa. Het was niet veel later in Jeruzalem dat Sophie en Jaap elkaar weer vonden en kort daarna trouwden. Sophie vervulde in Israël haar droom door verloskundige te worden. In de jaren ’50 keerden Jaap en Sophia terug naar Nederland vanwege het werk van Jaap op de ambassade en later bij Unilever. Hun vier zonen werd in Nederland geboren. In 1959 is het gezin definitief teruggekeerd naar Israël en was ze haar verder leven werkzaam als verloskundige. en was ze bij de geboorte van haar 21 kleinkinderen en vele achterkleinkinderen. De laatste jaren woonde ze in het zorgcentrum Beth Juliana.

Moge haar gedachtenis tot zegen zijn.

ouders Sophia Huisman

Regina Zielinski

Regina Zielinski

By Nieuws

Ontdek het inspirerende levensverhaal van Regina Zielenski, een overlevende Sobibor die tegen alle verwachtingen in wist te ontsnappen tijdens de opstand op 14 oktober 1943. Haar ongelooflijke reis vanuit de duisternis naar een nieuw leven in Australië is er één van veerkracht en hoop. Of in haar woorden: “Ik spreek voor de vrienden die nog leven en ik spreek voor degenen die het niet hebben overleefd. Daarom ben ik hier.”

Jozef van Delft, 1889-1943

Jozef van Delft

By Nieuws

Het verhaal van Jozef van Delft op de Joodse markt in de Gaaspstraat. De markt was alleen toegestaan voor Joden, maar hij trotseerde de normen – een dure keuze. Geboren in Wildervank, kwam Jozef, samen met zijn vrouw Jenny, tragisch aan zijn einde in Sobibor in juli 1943. Zijn twee kinderen, Saartje en Jakob, werden al in 1942 gedeporteerd naar Auschwitz.

Lees verder

Tentoonstelling Heroes for Sobibor

By Nieuws

Van 1 juli tot 1 november 2023 is de tentoonstelling ‘Heroes of the Uprising in Sobibor – October 14, 1943 / Helden van de Opstand in Sobibor – 14 Oktober 1943’ te zien in Herinneringscentrum – Kamp Westerbork.

De tentoonstelling, vertelt het verhaal van een aantal helden die de opstand overleefden en bovendien de oorlog én de Holocaust overleefden. De borden met foto’s en opschrift zijn buiten te vinden bij de hoofdingang van het museum.

De tentoonstelling is een project van het district Wlodawa dat het stationsgebouw in Sobibor beheert. Het stationsgebouw is recent gerestaureerd en wordt door het district ontwikkeld voor educatieve doeleinden. De tentoonstelling is vorm gegeven door Poolse en Nederlandse scholieren als alternatief voor de jaarlijkse Internationale Jeugdconferentie in Sobibor. Deze kon door Covid-19 drie jaar lang niet plaatsvinden. Door dit project konden Poolse en Nederlandse scholieren toch contact houden met elkaar en de geschiedenis van Sobibor delen.
Jongeren namen (online)deel aan een panel van lezingen en historische workshops waar ze leerden over belangrijke gebeurtenissen en personen met betrekking tot het vernietigingskamp Sobibor. De kern van alle activiteiten in het project is een poging om de vraag over de oorzaken en gevolgen van de Holocaust te beantwoorden.

De Internationale Jeugdconferentie is sinds 2013 een jaarlijkse ontmoeting tussen Nederlandse, Poolse en Duitse scholieren, die elkaar in Sobibor ontmoeten om samen kennis te nemen van de geschiedenis.

Dit jaar vindt voor het eerst sinds 2020 weer een  Internationale Jeugdconferentie plaats rond 14 oktober in Sobibor.

Terugblik Herdenkingsreis 2023

By Nieuws

Omdat we tijdens Covid verschillende reizen hebben moeten annuleren, zijn wij blij dat afgelopen mei opnieuw een Herdenkingsreis heeft plaatsgevonden. We kijken terug op een heel bijzondere reis. Dit had verschillende redenen. In de eerste plaats was de groep homogener in vergelijking met eerdere reizen. Als gevolg hiervan ontstond er binnen een dag al soort van groepsgevoel. Deelnemers, zelfs mensen die niet perse voor het concept groepsreis hadden gekozen, leken op het gemak. Eerste, tweede en zelfs derde generatie overlevenden en nabestaanden namen deel aan de reis. Zij vormden de meerderheid. Maar liefst vier deelnemers zijn als kind in de oorlog ‘weggegeven’ en zouden op die manier de Holocaust overleven. Hun ouders zijn in Sobibor vermoord. De oudste deelneemster is gelukkig nooit verder dan kamp Westerbork gekomen. Dit maakte de reis beladen. Voor ons als organisatoren is het vervolgens best spannend. Hoe gaat de reis verlopen? Hoe gaat men om met het gedeelde verleden? Al snel bleek dat de mensen elkaar ondersteunden.

Dan waren er de stenen. Verschillende mensen zijn specifiek meegegaan voor het leggen van ‘hun steen’. Door de nodige invloed van onze voorzitter Christine, was het namelijk voor het eerst in lange tijd mogelijk om stenen te leggen. Alles leek in kannen en kruiken totdat we op donderdag 18 mei bij het museum in Sobibor aankwamen. Ons werd verteld dat er een steen ontbrak. Dit veroorzaakte de nodige paniek, teleurstelling en stres bij zowel de organisatie als de deelnemers. Ze waren speciaal voor de steen meegekomen. Gelukkig was het ontbreken van de steen niet van invloed op de prachtige en emotionele herdenking op deze eerste dag in Sobibor. Ook het diner bij Agnieszka en Jan in Chelm was als vanouds. Ontlading, heerlijk eten en gezelligheid. Met de steen zou het de volgende dag gelukkig goed komen. Tegen een uur of vier werd het plaatje gebracht, gevolgd door een mooie persoonlijke herdenking.

Ook het educatieve aspect was deze reis anders. Dit kwam omdat er twee studenten van de Universiteit Utrecht deelnamen aan de reis. Een van hen had een Pools joodse achtergrond. Zijn opa had Treblinka overleefd. Het gaf nieuw elan aan de reis. De studenten ondersteunden de Engelstalige deelnemers en waren bovendien betrokken bij de tweede dag: het bezoek met de scholieren uit Lublin aan Sobibor.
Ook de docenten, Iwona en Johanna, zorgden voor een nieuw perspectief. Met de scholieren bezochten we een moerasachtig gebied. Het was een tot nog toe onbekende joodse begraafplaats. Anders en toch ook niet anders was het verhaal van Loek van Mourik. De afgelopen jaren is Loek mee geweest met de reis. Iedere keer spreekt Loek, na afloop van de herdenking op de tweede dag, met de Poolse scholieren. Hij vertelt hen zijn persoonlijk verhaal. Een zoektocht naar zijn eigen identiteit, zijn naam. Een jaarlijks bezoek aan ‘het graf’ van zijn moeder en zusjes. Dit jaar bleven ook alle Herdenkingsreis deelnemers staan om te luisteren naar het verhaal van Loek. Hoe bijzonder en voor sommigen herkenbaar.

Na een bezoek aan het Polin Museum in Warschau op de laatste dag, nadat we op de eerste dag het Jewish Historical Institute al hadden aangedaan, sloten we de reis op zaterdag af. Onderweg naar het vliegtuig werd het comité voor de reünie al samen gesteld, foto’s gedeeld en nadien nog veel berichten uitgewisseld. Een mooie reis en goede herinneringen.

Petra van den Boomgaard

In mei 2024 (22 t/m 25 mei) zal de Herdenkingsreis weer worden georganiseerd. U kunt zich opgeven voor deze reis via info@sobibor.org

 

 

 

 

 

 

 

 

Terugkijken lezing De “Mörderschule” van Sobibor door Menno Visser (8 juni 2023)

By Nieuws

Als onderdeel van het project ‘Sjiwwe voor Sobibor’ gaf Menno Visser, historicus en bestuurslid van Stichting Sobibor, op 8 juni vanaf  in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork een lezing over het verband tussen Aktion T4 en het Aktion Reinhard-vernietigingskamp Sobibor.

In 1942 en 1943 werden onder de codenaam Aktion Reinhard meer dan anderhalf miljoen Joden in vernietigingskampen in het bezette Polen vermoord. Op hetzelfde moment was Aktion T4 al vanaf 1939 aan de gang. Hitler had persoonlijk – met het zetten van zijn weinig geplaatste handtekening – toestemming gegeven voor de moord op ongeneeslijk zieke en geestelijk gehandicapte Duitsers. De instellingen waar de ‘euthanasie’ op eugenetisch ongewenste Duitsers plaatsvonden werden in de jaren zestig omschreven als “Mörderschulen” voor Aktion Reinhard. Waarom werden deze Duitse en Oostenrijkse instellingen gezien als moord-opleiding voor Aktion Reinhard?

Bekijk hier de lezing:

Terugblik herdenking kindertransporten en Sjiwwe voor Sobibor (4 juni 2023)

By Nieuws
Bloemstuk Stichting Sobibor

Namens Stichting Sobibor legde bestuurslid Bernolf Kramer en zijn dochter een bloemstuk.

Dit jaar was het 80 jaar geleden dat de Kindertransporten vanuit Kamp Vught via Westerbork naar Sobibor plaatsvonden. Hier vind je een terugblik in foto’s, het NOS Jeugdjournaal en enkele toespraken.

De herdenking in samenwerking met NM Kamp Vught is jaarlijks rond 6 en 7 juni, de data van de Kindertransporten van Vught naar Westerbork. Op 5 juni 1943 werd bekend  gemaakt dat alle Joodse kinderen weg moesten. In de ogen van de SS-leiding gaven ze teveel overlast. Bijna 1300 kinderen, vaak begeleid door hun moeder, soms ook hun vader, of door beide ouders, werden op 6 en 7 juni in twee treinen naar Westerbork overgebracht.

Deze laatste trein uit Vught kwam in de vroege ochtend van 8 juni aan, de nieuw-aangekomenen werden geregistreerd en bijna allemaal gingen zij direct naar de gereedstaande trein die hen naar Sobibor vervoerde. Zo goed als alle 3017 gedeporteerden van het 15e transsport op 8 juni 1943 werden daar bij aankomst vermoord, waaronder de naar Sobibor gedeporteerde kinderen van de 2 transporten uit Vught.

Na een welkomstwoord door directeur Jeroen van den Eijnde (directeur NM Kamp Vught) las Christine Gispen-de Wied (voorzitter Stichting Sobibor) de proclamatie voor waarmee de Kindertransporten in 1943 in het kamp bekend werden gemaakt.

Lineke de Vries

Sara de Vries vertelde het verhaal van haar nichtje Lineke de Vries, die als 6-jarige met moeder Eva naar Sobibor moest. Sara de Vries is gastspreker bij het Landelijk Steunpunt WOII-Heden. Lees hier haar bijdrage.

Opperrabbijn Binyomin Jacobs hield een overdenking. Die kun je hier lezen.

De leerlingen vervulden ook dit jaar verschillende rollen: als ceremoniemeester, interviewer of Kids Reporter. Ook lazen de kinderen de namen voor van in 1943 weggevoerde Joodse kinderen, en hielpen zij bij het leggen van de bloemstukken.

Na de herdenking was de voorstelling ‘Sjiwwe voor Sobibor’ te zien. Ditmaal in een speciale versie met teksten die te maken hebben met de kindertransporten van juni 1943.

Sjiwwe is de zevendaagse rouwperiode in de Joodse traditie. Het woord betekent ook ‘zitten’ en is het woord voor het getal zeven in Hebreeuws. Jonge theatermakers onderzochten nieuwe manieren van herdenken, tachtig jaar na de negentien transporten vanuit Nederland naar Sobibor.

Sjiwwe voor Sobibor is een samenwerking van Herinneringscentrum Kamp Westerbork, Theater Na de Dam, Roestvrij theater en Stichting Sobibor.

Het NOS Jeugdjournaal maakte onderstaande reportage over de herdenking op 4 juni:

“Maar zeker ook het programma na afloop van de herdenking: een toneelstuk, uitgevoerd door jongeren: Sjiwwe, heette het. Imponerend en confronterend. Ik kan het niet beschrijven, omdat de opvoering van de weg die de kinderen van de Kindertransporten moeten afleggen, zo echt was dat woorden tekort zouden schieten. Alle Middelbare scholen zouden verplicht dit moeten zien, in de strijd tegen antisemitisme en ieder andere vorm van rassenhaat.”

Opperrabbijn Binyomin Jacobs

De Kids Reporters van BS De Schalm maakten een verslag van de herdenking.

Foto’s: Monique van den Brink, Lisette Broess, Bernolf Kramer en Jan van de Ven.  

Met dank aan de leerlingen en docenten Mart, Lieke en Natalie van BS De Schalm, Defensie, Kids Reporters (filmpje volgt nog), Landgoed Huize Bergen, Politie Oost-Brabant, het Revesz Trio, het Rode Kruis en Buurtpreventie Vught.